1.มองด้วยใจที่เป็นกลาง ไม่ผลักไส ไม่ใฝ่หา ไม่ยึดติดและปฏิเสธ คนเราทุกข์เพราะว่ายึดติดสิ่งที่น่าพอใจและปฏิเสธสิ่งที่ไม่น่าพอใจ สิ่งที่ผ่านไปแล้วแทนที่จะยอมรับความจริงก็ไม่ ยังหวนหาอาลัยกับสิ่งที่ผ่านไป และสิ่งที่เกิดขึ้นก็ไม่ยอมรับมัน
2.ใคร ๆ ก็อยากได้สิริมงคล แต่สิริมงคลที่สูงสุดนั้นไม่ใช่การมีของดี แต่คือการได้ทำความดี คิดดี พูดดี ทำดี อันนี้คือมงคลสูงสุดในพุทธศาสนา หากว่าเราทำความดีอย่างนี้แล้ว ก็มั่นใจว่า ชีวิตจะเจริญงอกงาม
3.เมื่อเราให้ทานมาก ๆ เราก็กลายเป็นคนไม่ที่ไม่ห่วงไม่ตระหนี่ เป็นที่มีน้ำใจแล้วก็มีความสุข เพราะว่าชีวิตไม่ยึดติดกับสิ่งของอย่างเมื่อก่อน และเมื่อเรารักษาศีล เราไม่ไปเบียดเบียนใคร เรารู้จักทวนกระแสกิเลส ทวนกระแสความอยาก ความโกรธในใจ จิตใจเราก็เข้าสู่ความปกติได้ง่ายขึ้น และเมื่อเราไม่ไปเบียดเบียนใคร จิตใจเราก็มีความสงบได้ง่าย
4.ทุกข์มีไว้ให้เห็นไม่ใช่มีไว้เป็น เห็นทุกข์ไม่ใช่เป็นทุกข์ ปัญหามีไว้แก้ ไม่ได้มีไว้กลุ้ม คนที่ไม่เข้าใจเจอปัญหาก็กลุ้ม ไม่ว่าในชีวิตการงาน ชีวิตครอบครัวเจอปัญหาเอาแต่กลุ้ม แต่ไม่ได้มองว่าเขามีไว้ให้แก้
5.ชีวิตที่ดี ชีวิตที่น่าสรรเสริญ ในพุทธศาสนา ไม่ใช่ชีวิตที่อยู่บนกองเงิน กองทอง หรือว่าเต็มไปด้วยโชคลาภวาสนา แต่เป็นชีวิตที่ไม่หวั่นไหวในยามขึ้นหรือในยามลง
6.ฝึกจิตให้ระลึกถึงความทุกข์ยากของผู้คน และแผ่ความปรารถนาดีออกไปให้คนทุกกลุ่มทุกเหล่า แม้แต่คนที่เราขุ่นข้องหมองใจหรือว่าไม่ชอบขี้หน้า หรือตั้งตัวเป็นศัตรูกับเรา เราก็แผ่เมตตาไปให้เขา อันนี้ก็เรียกว่า เมตตาภาวนา เป็นการทำให้เกิดจิตที่มีคุณภาพ เป็นกุศล
7.สิ่งที่น่าพอใจคือสิ่งที่เราต้องระวัง เพราะมันทำให้เราประมาท เวลาเรามีความทุกข์ มันมีความพยายามโดยธรรมชาติอยู่แล้วที่จะพยายามหลุดพ้นออกจากสิ่งนั้น แต่เวลามีความสุขใจมันจะเข้าไปคลอเคลีย เข้าไปยึด เข้าไปหลง ทำให้เกิดความประมาทขึ้น ของเหล่านี้เป็นของชั่วคราว ถ้าเราหลงมันมันก็ทุกข์
8.สุขทุกข์นี่ไม่ได้อยู่ที่สิ่งภายนอกนะ แต่มันอยู่ที่ใจของเราเป็นสำคัญเลย อยู่ที่ว่าเราจะมองอย่างไร เราจะวางใจอย่างไร ได้อะไรมามากมายก็เป็นทุกข์ได้ ถ้าหากว่าใจเรามันยังอยากได้มากกว่านั้น
9.ความมีน้ำใจ ความเสียสละมันเป็นสิ่งที่เป็นประโยชน์ ทั้งแก่ผู้อื่นและตัวเอง คนที่รู้จักเอื้อเฟื้อผู้อื่น ก็จะเป็นคนที่สุขง่ายทุกข์ยาก คนเราถ้าหากว่าได้รู้จักเสียสละ เอื้อเฟื้อ เราจะพบว่าการเสียสละนั่นแหละ มันทำให้เกิดความสุขแก่ตัวเอง เป็นความสุขทางจิตใจ
10.บางครั้งก็ไปยึดเอาสิ่งที่เราปรุงแต่งขึ้นมา เห็นสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วก็ไปยึดว่ามันเป็นจริง อย่างเช่นเห็นเชือกก็ไปนึกว่ามันเป็นงู พอไปยึดว่ามันเป็นจริงเป็นจังก็กลัว เป็นธรรมดาที่คนเราจะปรุงแต่งอะไรได้ แต่ถ้าเกิดว่าเรารู้มันเห็นมันเราก็ไม่ปรุงต่อ แต่พอเราไม่รู้เราไปยึดเข้า มันก็กลายเป็นเรื่องที่หลอกเราเองทำร้ายเราเอง
11.เมื่อใดที่เราทำความผิดพลาด หรือทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน เราควรรู้จักขอโทษ การขอโทษไม่ได้แปลว่าเราอ่อนแอ แต่เป็นการแสดงถึงความกล้าของเรา กล้าที่จะทำสิ่งที่ถูกต้อง เมื่อใดก็ตามที่เราขอโทษ นอกจากจะเป็นการเยียวยาจิตใจของผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนแล้ว ยังทำให้เราไม่มีสิ่งที่ค้างคาใจ ที่จะทำให้เรารู้สึกผิดหรือเป็นทุกข์
12.ถ้าเสียของก็ให้เสียอย่างเดียว อย่าให้เสียใจด้วย ถ้าเงินหาย ก็ให้หายแต่เงิน อย่าให้ใจหายด้วย ถ้าเจ็บป่วยก็ป่วยแต่กาย อย่าให้ใจป่วยด้วย ผู้มีปัญญาเมื่อประสบกับความสูญเสีย ก็จะสูญเสียเพียงอย่างเดียว แต่ว่าใจยังเป็นปกติได้ นี่คือสิ่งที่เราทุกคนทำได้ หากว่ามีสติและมีปัญญา
13.ถ้ามีความยินดี พอใจในคำชม เวลาเจอคำตำหนิมันก็จะทุกข์ ยิ่งดีใจ พอใจ เมื่อได้นับคำชมมากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งทุกข์เวลาถูกตำหนิมากเท่านั้น คนที่หัวเราะเสียงดัง มักจะร้องไห้เสียงดังด้วย คนที่หัวเราะเบา ๆ เวลาเจอเรื่องเศร้า มันก็จะร้องไห้เบา ๆ เหมือนกัน
14.สมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ลำบากกว่านี้เยอะ แต่ทุกวันนี้เรามีทุกอย่างพรั่งพร้อม บริบูรณ์ แต่คนก็ยังโวยวาย เหมือนกับว่าโลกมันจะถล่มทลายให้ได้ อันนี้เพราะว่าไม่ได้เตรียมใจไว้ ใจมันก็ไม่ยอมรับ มันปฏิเสธ ที่จริงถ้าเริ่มทำใจยอมรับว่ามันเป็นความจริงที่หนีไม่พ้น ใจมันก็นิ่งได้ ความทุกข์ของคนเรามันก็จะดิ้นที่จะปฏิเสธ ดิ้นที่จะผลักไสออกไป
15.รากเหง้าของความยึดติดทั้งปวด คือ ความยึิดติดหรือยึดมั่นสำคัญ หมายความว่าเป็นตัวกูของกู ยึดติดถือว่าเป็นตัวตน เป็นตัวของเรา อันนี้คือรากเหง้าของความทุข์ทั้งมวล ก็เรียกว่าเป็นตัวการใหญ่ที่อยู่ลึกที่สุดของบรรดาความยึดติดทั้งหลาย
16.เวลาตัดสินใจจะทำอะไร อย่าถามว่าทำแล้วฉันจะได้อะไร แต่เราควรถามว่า ทำแล้วส่วนรวมจะได้อะไรบ้าง หรือว่าสิ่งที่ทำนั้นถูกต้องไหม เพราะคนเรานั้นไม่ได้เกิดมาเพื่อที่จะเอาเข้าตัวให้มาก ๆ แต่เรามีหน้าที่ที่จะช่วยเหลือส่วนรวม ถ้าเราทำเช่นนี้ก็จะทำให้ความเป็นมนุษย์ของเรามีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
17.เวลาใครได้ดีหรือได้มากกว่าเรา ไม่ควรอิจฉาเขา แต่ควรชื่นชมยินดีเขา เพราะว่าความอิจฉาจะทำให้จิตใจร้อนรุ่มเป็นทุกข์ ในทำนองเดียวกันเวลาใครเขาทำดีก็อย่าไปเขม่นหรืออิจฉาเขา ควรชื่นชมยินดีเพราะสิ่งนี้จะทำให้ความดีในใจเราเจริญงอกงามขึ้นด้วย และทำให้ใจเราเป็นบุญ
18.เดี๋ยวนี้เราไปให้ความสำคัญกับผลมากกว่าการใช้ความเพียรหรือการลงมือกระทำจึงเกิดค่านิยมทางลัด อะไรก็ได้ขอให้ไดด้ผลสำเร็จไว ๆ โดยที่ไม่ต้องลงทุนลงแรง
19.ถ้าเรารักสุขเกลียดทุกข์ ก็ควรรู้จักให้อภัย เพราะถ้าเราไม่ให้อภัย ความโกรธความเกลียด ความพยาบาท ก็จะเผาลนจิตใจ ทำให้รุ่มร้อน แต่ถ้าเรารู้จักให้อภัย ก็จะช่วยปลดเปลื้องความโกรธความเกลียดออกจากใจเรา เป็นเสมือนน้ำเย็นหรือยาสามัญประจำใจที่เราควรมีไว้ตลอดเวลา
2.ใคร ๆ ก็อยากได้สิริมงคล แต่สิริมงคลที่สูงสุดนั้นไม่ใช่การมีของดี แต่คือการได้ทำความดี คิดดี พูดดี ทำดี อันนี้คือมงคลสูงสุดในพุทธศาสนา หากว่าเราทำความดีอย่างนี้แล้ว ก็มั่นใจว่า ชีวิตจะเจริญงอกงาม
3.เมื่อเราให้ทานมาก ๆ เราก็กลายเป็นคนไม่ที่ไม่ห่วงไม่ตระหนี่ เป็นที่มีน้ำใจแล้วก็มีความสุข เพราะว่าชีวิตไม่ยึดติดกับสิ่งของอย่างเมื่อก่อน และเมื่อเรารักษาศีล เราไม่ไปเบียดเบียนใคร เรารู้จักทวนกระแสกิเลส ทวนกระแสความอยาก ความโกรธในใจ จิตใจเราก็เข้าสู่ความปกติได้ง่ายขึ้น และเมื่อเราไม่ไปเบียดเบียนใคร จิตใจเราก็มีความสงบได้ง่าย
4.ทุกข์มีไว้ให้เห็นไม่ใช่มีไว้เป็น เห็นทุกข์ไม่ใช่เป็นทุกข์ ปัญหามีไว้แก้ ไม่ได้มีไว้กลุ้ม คนที่ไม่เข้าใจเจอปัญหาก็กลุ้ม ไม่ว่าในชีวิตการงาน ชีวิตครอบครัวเจอปัญหาเอาแต่กลุ้ม แต่ไม่ได้มองว่าเขามีไว้ให้แก้
5.ชีวิตที่ดี ชีวิตที่น่าสรรเสริญ ในพุทธศาสนา ไม่ใช่ชีวิตที่อยู่บนกองเงิน กองทอง หรือว่าเต็มไปด้วยโชคลาภวาสนา แต่เป็นชีวิตที่ไม่หวั่นไหวในยามขึ้นหรือในยามลง
6.ฝึกจิตให้ระลึกถึงความทุกข์ยากของผู้คน และแผ่ความปรารถนาดีออกไปให้คนทุกกลุ่มทุกเหล่า แม้แต่คนที่เราขุ่นข้องหมองใจหรือว่าไม่ชอบขี้หน้า หรือตั้งตัวเป็นศัตรูกับเรา เราก็แผ่เมตตาไปให้เขา อันนี้ก็เรียกว่า เมตตาภาวนา เป็นการทำให้เกิดจิตที่มีคุณภาพ เป็นกุศล
7.สิ่งที่น่าพอใจคือสิ่งที่เราต้องระวัง เพราะมันทำให้เราประมาท เวลาเรามีความทุกข์ มันมีความพยายามโดยธรรมชาติอยู่แล้วที่จะพยายามหลุดพ้นออกจากสิ่งนั้น แต่เวลามีความสุขใจมันจะเข้าไปคลอเคลีย เข้าไปยึด เข้าไปหลง ทำให้เกิดความประมาทขึ้น ของเหล่านี้เป็นของชั่วคราว ถ้าเราหลงมันมันก็ทุกข์
8.สุขทุกข์นี่ไม่ได้อยู่ที่สิ่งภายนอกนะ แต่มันอยู่ที่ใจของเราเป็นสำคัญเลย อยู่ที่ว่าเราจะมองอย่างไร เราจะวางใจอย่างไร ได้อะไรมามากมายก็เป็นทุกข์ได้ ถ้าหากว่าใจเรามันยังอยากได้มากกว่านั้น
9.ความมีน้ำใจ ความเสียสละมันเป็นสิ่งที่เป็นประโยชน์ ทั้งแก่ผู้อื่นและตัวเอง คนที่รู้จักเอื้อเฟื้อผู้อื่น ก็จะเป็นคนที่สุขง่ายทุกข์ยาก คนเราถ้าหากว่าได้รู้จักเสียสละ เอื้อเฟื้อ เราจะพบว่าการเสียสละนั่นแหละ มันทำให้เกิดความสุขแก่ตัวเอง เป็นความสุขทางจิตใจ
10.บางครั้งก็ไปยึดเอาสิ่งที่เราปรุงแต่งขึ้นมา เห็นสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วก็ไปยึดว่ามันเป็นจริง อย่างเช่นเห็นเชือกก็ไปนึกว่ามันเป็นงู พอไปยึดว่ามันเป็นจริงเป็นจังก็กลัว เป็นธรรมดาที่คนเราจะปรุงแต่งอะไรได้ แต่ถ้าเกิดว่าเรารู้มันเห็นมันเราก็ไม่ปรุงต่อ แต่พอเราไม่รู้เราไปยึดเข้า มันก็กลายเป็นเรื่องที่หลอกเราเองทำร้ายเราเอง
11.เมื่อใดที่เราทำความผิดพลาด หรือทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน เราควรรู้จักขอโทษ การขอโทษไม่ได้แปลว่าเราอ่อนแอ แต่เป็นการแสดงถึงความกล้าของเรา กล้าที่จะทำสิ่งที่ถูกต้อง เมื่อใดก็ตามที่เราขอโทษ นอกจากจะเป็นการเยียวยาจิตใจของผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนแล้ว ยังทำให้เราไม่มีสิ่งที่ค้างคาใจ ที่จะทำให้เรารู้สึกผิดหรือเป็นทุกข์
12.ถ้าเสียของก็ให้เสียอย่างเดียว อย่าให้เสียใจด้วย ถ้าเงินหาย ก็ให้หายแต่เงิน อย่าให้ใจหายด้วย ถ้าเจ็บป่วยก็ป่วยแต่กาย อย่าให้ใจป่วยด้วย ผู้มีปัญญาเมื่อประสบกับความสูญเสีย ก็จะสูญเสียเพียงอย่างเดียว แต่ว่าใจยังเป็นปกติได้ นี่คือสิ่งที่เราทุกคนทำได้ หากว่ามีสติและมีปัญญา
13.ถ้ามีความยินดี พอใจในคำชม เวลาเจอคำตำหนิมันก็จะทุกข์ ยิ่งดีใจ พอใจ เมื่อได้นับคำชมมากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งทุกข์เวลาถูกตำหนิมากเท่านั้น คนที่หัวเราะเสียงดัง มักจะร้องไห้เสียงดังด้วย คนที่หัวเราะเบา ๆ เวลาเจอเรื่องเศร้า มันก็จะร้องไห้เบา ๆ เหมือนกัน
14.สมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ลำบากกว่านี้เยอะ แต่ทุกวันนี้เรามีทุกอย่างพรั่งพร้อม บริบูรณ์ แต่คนก็ยังโวยวาย เหมือนกับว่าโลกมันจะถล่มทลายให้ได้ อันนี้เพราะว่าไม่ได้เตรียมใจไว้ ใจมันก็ไม่ยอมรับ มันปฏิเสธ ที่จริงถ้าเริ่มทำใจยอมรับว่ามันเป็นความจริงที่หนีไม่พ้น ใจมันก็นิ่งได้ ความทุกข์ของคนเรามันก็จะดิ้นที่จะปฏิเสธ ดิ้นที่จะผลักไสออกไป
15.รากเหง้าของความยึดติดทั้งปวด คือ ความยึิดติดหรือยึดมั่นสำคัญ หมายความว่าเป็นตัวกูของกู ยึดติดถือว่าเป็นตัวตน เป็นตัวของเรา อันนี้คือรากเหง้าของความทุข์ทั้งมวล ก็เรียกว่าเป็นตัวการใหญ่ที่อยู่ลึกที่สุดของบรรดาความยึดติดทั้งหลาย
16.เวลาตัดสินใจจะทำอะไร อย่าถามว่าทำแล้วฉันจะได้อะไร แต่เราควรถามว่า ทำแล้วส่วนรวมจะได้อะไรบ้าง หรือว่าสิ่งที่ทำนั้นถูกต้องไหม เพราะคนเรานั้นไม่ได้เกิดมาเพื่อที่จะเอาเข้าตัวให้มาก ๆ แต่เรามีหน้าที่ที่จะช่วยเหลือส่วนรวม ถ้าเราทำเช่นนี้ก็จะทำให้ความเป็นมนุษย์ของเรามีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
17.เวลาใครได้ดีหรือได้มากกว่าเรา ไม่ควรอิจฉาเขา แต่ควรชื่นชมยินดีเขา เพราะว่าความอิจฉาจะทำให้จิตใจร้อนรุ่มเป็นทุกข์ ในทำนองเดียวกันเวลาใครเขาทำดีก็อย่าไปเขม่นหรืออิจฉาเขา ควรชื่นชมยินดีเพราะสิ่งนี้จะทำให้ความดีในใจเราเจริญงอกงามขึ้นด้วย และทำให้ใจเราเป็นบุญ
18.เดี๋ยวนี้เราไปให้ความสำคัญกับผลมากกว่าการใช้ความเพียรหรือการลงมือกระทำจึงเกิดค่านิยมทางลัด อะไรก็ได้ขอให้ไดด้ผลสำเร็จไว ๆ โดยที่ไม่ต้องลงทุนลงแรง
19.ถ้าเรารักสุขเกลียดทุกข์ ก็ควรรู้จักให้อภัย เพราะถ้าเราไม่ให้อภัย ความโกรธความเกลียด ความพยาบาท ก็จะเผาลนจิตใจ ทำให้รุ่มร้อน แต่ถ้าเรารู้จักให้อภัย ก็จะช่วยปลดเปลื้องความโกรธความเกลียดออกจากใจเรา เป็นเสมือนน้ำเย็นหรือยาสามัญประจำใจที่เราควรมีไว้ตลอดเวลา
