ร้อยธรรม คำสอน - พระธรรมโกศาจารย์ (พุทธทาสภิกขุ)

1. เมื่อไหร่เรารู้สึกเย็นอกเย็นใจ นั่นก็คือ ตัวอย่างของพระนิพพาน เป็นปัจจัยแก่พระนิพพาน คำว่า เย็นอกเย็นใจ นั่นหมายถึง ไม่มีกิเลสนะ ไม่ใช่ว่าร่ำรวย สวยงาม มีสุข มีแต่กามารมณ์ ก็จะเป็นเย็นใจ คนโง่เท่านั้นที่จะเห็นว่าอย่างนั้นเป็นเรื่องเย็นใจ

2. วันวิสาขะเป็นวันแห่งการประสบชัยชนะ...พระพุทธเจ้าท่านชนะกิเลส ชนะะมาร!  การประสูติ ตรัสรู้ ปรินิพพานของพระพุทธเจ้าในวันวิสาขะนั่นนะ เป็นวันแห่งการประสบชัยชนะ ก่อนหน้านี้มนุษย์ทั้งหลาย ไม่เคยชนะกิเลส ไม่เคยชนะมาร มาถึงวันหนึ่ง พระพุทธเจ้าท่านชนะกิเลส ชนะมาร หมดสิ้นเชิงเลย

3. ในโลกนี้ ถูกเขาสรรเสริญจนตัวลอย ฟุ้งเฟ้อไป ถูกเขานินทาด่าว่าก็มาขัดใจโกรธแค้นอยู่เหมือนกับคนบ้า ได้รับสรรเสริญก็บ้าไปอย่าง ได้รับนินทาก็บ้าไปอย่าง นี่เพราะมันไม่รู้ว่าเป็นเช่นนั้นเอง ว่าในโลกต้องเป็นเช่นนี้เอง

4. คนเดี๋ยวนี้มันโง่ เอาดีเป็นชั่ว เอาชั่วเป็นดี เอาสุขเป็นทุกข์ เอาทุกข์เป็นสุข กลับกันหมด มันเหมือนกับคนโง่เห็นกงจักรเป็นดอกบัว ที่เราไปชอบอะไรอบายมุขทั้งหลาย ที่หนาแน่นขึ้น ทั่วบ้านทั่วเมือง อบายมุขเหล่านั้นเป็นกงจักรทั้งนั้น แต่มาเห็นเป็นดอกบัว

5. ในโลกนี้มันต้องมีสิ่งที่เป็นคู่ ๆ คู่ ๆ คู่ ๆ กันอย่างนี้แหละ ได้ลาภเสื่อมลาภ ได้ยศเสื่อมยศ ได้นินทาได้สรรเสริญ ได้สุขได้ทุกข์ มันมีคู่ตรงกันข้ามให้มากระทบ เราอยู่ในโลกนี้เป็นของเช่นนั้นเอง ถ้ามากระทบเข้าแล้วมันก็เป็นเช่นนั้นเอง เพราะเป็นเพียงความรู้สึก

6. คำพูดที่ทำให้คนเขาสูญเสียความรักใคร่ ความสามัคคี เห็นคนแตกคอกัน แล้วก็สบายใจ เอาคนน้้นมานินทา เอาคนนี้มานินทา ในทางหลักธรรมะจึงถือว่า เป็นบาป เป็นอกุศล ที่ควรจะเว้นเสีย

7. มีเงินก็อย่าต้องเป็นทุกข์เพราะเงิน มีบุตรภรรยาสามีก็อย่าต้องเป็นทุกข์เพราะบุตรภรรยาสามี มีเกียรติยศชื่อเสียงก็อย่าต้องเป็นทุกข์เพราะว่าเกียรติยศชื่อเสียง มีอะไรก็อย่าต้องเป็นทุกข์เพราะสิ่งนั้น นั่นละคือมีธรรมะเข้ามาปัองกันเอาไว้

8. คนโง่มันก็ยังมีจิตใจหวั่นไหว ไปตามที่ฝนตก - ฝนไม่ตก แดดออก - แดดไม่ออก อะไรต่าง ๆ นานา เป็นธรรมชาติ ธรรมดา ตื้น ๆ ง่าย ๆ นี่มันมีจิตใจเปลี่ยนไป ขึ้นลงมากจนได้ยินดียินร้าย ยินดีก็บ้าชนิดหนึ่ง ยินร้ายก็บ้าชนิดหนึ่ง

9. ขอฝากไว้อย่างนี้แหละว่า จงแก้ปัญหาทั้งหมดทั้งสิ้นด้วยความเป็นไท ให้ถูกต้อง และให้เต็มให้สมบูรณ์ อย่าเป็นไทกันแต่ปาก ปากเป็นไทแต่ใจเป็นทาส เป็นทาสของกิเลส บูชาความเห็นแก่ตัว บูชากิเลสนี้ไม่ใช่ไท

10. ถ้าพระเจ้าพระสงฆ์เห็นแก่ตัว ก็หมดความเป็นพระเจ้าพระสงฆ์ เป็นพ่อค้าทำนาบนหลังทายกทายิกาทั้งหลาย อุบาสกอุบาสิกาก็เหมือนกันนะ ถ้าอุบาสกอุบาสิกาเป็นผู้เห็นแก่ตัวขึ้นมาก็ทำนาบนศาสนา ให้ศาสนามันยุ่งยากไปหมด

11. ทุกคนที่ไม่มีธรรมะต้องเป็นทุกข์ คนที่ไม่มีธรรมะจะต้องเป็นทุกข์ ไปดูเถอะ เพราะมันจะรักนั่น เกลียดนี่ โกรธโน่น กลัวนั่น ยุ่งไปหมด มันคิดจนเป็นทุกข์ มันคิดในทางที่ให้เป็นทุกข์ นี่เพราะมันไม่มีธรรมะ

12. หัวใจของพระพุทธศาสนา มันทำให้ไม่ยึดมั่นในอะไร โดยความเป็นตัวตนหรือความเป็นของตน คือจิตมันจะไม่ไปจับฉวยเอาอะไรเป็นตัวตนเป็นของตน จิตว่างที่แท้จริงในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างนี้

13. ขอให้มันได้เพียงเท่านี้แหละ เป็นตัวเองมันมีความสุข ไม่มีความทุกข์ พอใจตัวเอง ยกมือไหว้ตัวเองได้อยู่ บุคคลนั้นทำให้บุคคลอื่นรอบตัวนั้น พลอยได้รับประโยชน์ตามกันไปด้วย ประโยชน์ตนและประโยชน์ผู้อื่น มันก็ถึงพร้อมแล้วก็ควรจะพอแล้ว จะบ้าเอาไปถึงไหนกันอีก

14. มีความรักในสิ่งใด สิ่งนั้นแหละ มันกัดหัวใจ พอไม่ได้อย่างรัก มันก็มีความโกรธในสิ่งที่มันเคยรัก มันไม่เที่ยง มันเปลี่ยนแปลง มันก็เปลี่ยนเป็นไม่ได้อย่างใจ มันก็ได้โกรธได้เกลียด ไปกำหนัดยินดีกับสิ่งใด สิ่งนั้นล่ะ มันกัดหัวใจ

15. พุทธบริษัททั้งสี่คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา นั่นแหละจะทำให้ธรรมวินัยหรือศาสนานี้หมดไป ถ้าเมื่อไรมันสอนกันผิด มันเรียนกันผิด มันปฏิบัติผิด คือผิดหลักพุทธศาสนาแล้ว ศาสนามันก็หมดได้

16. ขอได้โปรดสนใจไว้เถอะว่าสันติภาพจะมีมาได้ในโลก ก็เพราะว่าศาสนาทั้งหลายร่วมมือกันกำจัดความเห็นแก่ตัวของคนในโลก และโลกนี้ก็จะมีสันติภาพ

17. เมื่อใดยึดถือ เมื่อนั้นเป็นทุกข์ เมื่อใดไม่ยึดถือ เมื่อนั้นก็ไม่เป็นทุกข์ เมื่อใดยึดถือ เมื่อนั้นจิตมันวุ่นวายรกรุงรัง เป็นทาสของไอ้สิ่งที่ยึดถือ เมื่อไหร่เราไม่ยึดถือ ในจิตไม่ยึดถืออะไรไว้ จิตมันเกลี้ยง มันว่าง มันไม่ยึดถืออะไร มันก็เป็นอิสระ เป็นไทแก่ตัว

ขออนุโมทนาบุญ กับผู้จัดทำหนังสือ ร้อยธรรมคำสอน และ Book Smile / 7-11